Als management consultant probeer ik ondernemers te stimuleren goed na te denken over de structuur van hun organisatie en de kwaliteit van hun besluiten. Ik geef hen adviezen over het ontstaan, bouwen en corrigeren van de organisatiecultuur. Ik help hen om strategische beslissingen te nemen die echt hout snijden. Teleurstellingen en problemen zoveel mogelijk voorkomen. Vooral bij het ontstaan van samenwerkingen is er een zekere ongedurigheid bij ondernemers. Aan de andere kant ben ik als mediator vaak bezig om problemen op te lossen die voorkomen hadden kunnen worden. Een dubbele professie. Een boterham met dubbel beleg of een professioneel risico op een dubbel gevoel?

Je probeert het beste voor de ondernemer te zoeken. Is het altijd raak? Altijd met het gewenste effect? Nee, sommigen adviezen worden simpelweg in de wind geslagen. Een jammerlijke ervaring of een prettig leerpunt? In ieder geval blijf je er als adviseur scherp door. Ondernemers zijn niet zomaar te overtuigen. Dat is hun goed recht. Vaak -in het eigen nadeel- slaan ze goede adviezen in de wind. Is het vrijheid of is het eigenzinnigheid? De vrijheid om het zelf beter te weten? Het pakt in ieder geval niet altijd goed uit. Dat is helaas de praktijk. Ik zie heel veel ondernemers beginnersfouten maken of -later– door de euforie van het succes in de problemen raken. Op een niet doordachte wijze nemen zij beslissingen. Beslissingen van een slechte kwaliteit. Ze kiezen paden die de mijne niet zouden zijn. Dat is nog tot daar aan toe. Maar het zijn slingerwegen waarop ze verdwalen. En dat is wel -onnodig- erg! Onverantwoorde besluiten en financieel malaise zijn vaak het gevolg. Eigenlijk zijn ze niet serieus met hun onderneming bezig. En dat is heel jammer!

Ik heb (te)veel kansrijke bedrijven naar de knoppen zien gaan. Korte termijn politiek, geen visie en springend van de hak op de tak. Geen bestendige gedragslijn. Geen consistentie en geen borging in de structuur van de organisatie. Men probeert dit en men probeert dat. Dan met de één en dan met de ander. Iedere gelegenheid lijkt een buitenkans. Er is geen touw aan vast te knopen. Uiteindelijk kunnen deze zwalkende ondernemers ook de eindjes niet meer aan elkaar knopen. Financiële ellende en relationele narigheid. En dan komt mijn andere professionele kant –van mediator– goed van pas. Als ‘liefhebber van andermans problemen’ probeer ik dan te redden wat er te redden valt. Dat valt niet altijd mee. Men is vaak verder van het rechte pad af dan wordt beseft. Sommigen zijn geheel en al het spoor bijster. Wanneer mensen niet geneigd zijn om een oplossing te bewerkstelligen, maar uitsluitend het eigen gelijk te bevechten, is mijn interventie een heilloze missie. Dan is mijn inbreng van generlei waarde, zonde van de tijd. Tegen onwil en het bewust op de verkeerde weg blijven, is geen (mediation)kruid gewassen!

Mediation staat voor het zonder oordeel en onafhankelijk bemiddelen bij conflictsituaties. Gaan we voor een minnelijke schikking? Gaan we proberen het conflict vanuit wederzijds begrip te beslechten? Ook hierin zijn sommige -op z’n zachts gezegd- eigenwijs. Ze denken op eigen kracht de oplossing te vinden. Laten het vaak op een juridische procedure of een rechtszaak aankomen. Zonde van tijd, geld en emotie. Verharding van standpunten, polarisatie en het blind vechten voor het eigen (on)gelijk. En dan ontmoeten ‘het niet opgevolgde advies’ en de ‘de logische gevolgen’ elkaar! Ondernemers moeten niet alleen bij de aanvang goed nadenken maar ook ‘onderweg’ het hoofd erbij houden. Ik zie vaak dat dit lastig is. Men doet maar een beetje. Jammer dat velen integriteit en het zich houden aan afspraken als een willekeurig en vrijblijvend spelletje zien. Het leitmotiv is om de ontstane situatie dan met dit ‘argument’ en dan met die ‘omstandigheid’ te weerspreken. Niet goed voor de ondernemer maar ook niet positief voor zijn of haar reputatie. Korte termijn denkers zal dit echter een zorg zijn. Ingecalculeerd gedragsrisico!

Een somber verhaal? Gaat dan alles verkeerd? Is een adviseur dan altijd bij machte problemen te voorkomen? Voordat u het zegt: neen! Hoe kunnen dit soort situaties beter herkend worden? Wel, preventieve en anticiperende adviezen meer ter harte nemen. Vooral bij samenwerking, beoogd compagnonschap en gemeenschappelijk aandeelhouderschap gaat veel verkeerd. Maar ook bij lossere vormen van gedeeld belang. Wat is het advies? Elkaar eerst goed leren kennen en vervolgens  de zaken goed vastleggen. Goed nadenken over de wijze waarop de bedrijfsorganisatie wordt vormgegeven. Met elkaar discussiëren als het op wederzijds belang aankomt. Waarom willen we dit eigenlijk? Wat is het nut voor het collectief? Bij samenwerking mag er nooit een eenzijdig voordeel zijn. Dat zijn de probleembronnen van de toekomst. Niets aan het toeval overlaten. Dat is een vorm van pré-mediation. Oplossingen zoeken wanneer de problemen nog voorkomen kunnen worden. Anticiperen en niet de euforie van ‘de ontmoeting’ laten prevaleren. De basis voor de samenwerking funderen!

Dit alles maakt de professie van management consultant én mediator zo mooi. Bij de aanvang en de voortgang vernieuwende oplossingen zoeken. Conflicten voorkomen en menselijk gedrag coachen. Dubbel plezier!